Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Een kwestie van het hart

Ik groeide op in armoede. De instortende textielindustrie van Enschede kostte mijn beide ouders hun werk. Zelf begon ik ook onder aan de ladder, maar schopte het uiteindelijk tot Europees IT-manager. Op mijn 52ste stond ik voor een moeilijke keuze. Wat zou ik met de tweede helft van mijn leven - hoelang die ook zou mogen duren - gaan doen? Het kostte mijn vrouw en mij een jaar om de keuze te maken. Sindsdien draait ons leven om delen, en stellen wij onze talenten in dienst van de medemens.

Door Jan Veldhuizenvrijdag 15 maart

Ik ben medeoprichter (2011) en voorzitter van het Diaconaal Platform Enschede. Een organisatie die mensen in kwetsbare situaties helpt bij hun schulden en het invullen van lastige formulieren. Ook helpen we helpen mensen om de steun te krijgen waarop ze recht hebben volgens de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo).  

Ten einde raad

We komen bij de mensen thuis en zien wat er daadwerkelijk speelt. Sinds de overheveling van de Participatiewet en de Wmo in 2015 van het Rijk naar gemeenten, hebben we zaken op een verschrikkelijke manier zien ontsporen. We hebben gelukkig honderden mensen kunnen helpen omdat we mondig en assertief zijn. Met name de kwetsbare burgers die gebruik maken van de Wmo zijn vaak niet zelf in staat om bijvoorbeeld tegen een beslissing/beschikking van het Wmo-loket in beroep of bezwaar te gaan.  

Zo ook binnen de gemeente Enschede. Eerst werden burgers in 2015 flink gekort op hun huishoudelijke ondersteuning. Wilden ze de gekorte uren terug, dan moesten ze maar in beroep gaan. Bij de weinige mensen die dat aandurfden, schikte de gemeente dan meteen. Zo’n werkwijze, daar heb ik geen woorden voor. Juist omdat deze wetten bedoeld zijn voor de mensen die haast per definitie niet voor zichzelf kunnen opkomen. Maar het gebeurt wel. De afgelopen acht jaar hebben verschillende gemeenten door deze wekwijze miljoenen bespaard op de Wmo.   

Schoon en leefbaar huis

De problematiek zagen we al aankomen in 2015, toen de rijksoverheid taken op het gebied van werk & inkomen en zorg bij de lokale gemeenten neerlegde, en wel met een 40 procent lager budget. De gemeenten probeerden hun doelen te bereiken door zaken anders in te richten. Op basis van 'schoon en leefbaar huis' werden vele huishoudens gekort op het aantal uren huishoudelijke hulp. In Enschede werden het aantal uren zelfs gehalveerd. Het moest allemaal veel efficiënter en doelmatiger. 

Onderzoek met resultaat

Vanuit het platform gingen we om de tafel met de gemeente Enschede. Met hun strenge beleid zochten ze immers de grenzen van de wet op en gingen daar zelfs overheen. We hebben ontdekt dat de gemeente Enschede van geen wijken wilde weten, totdat we na acht jaar dialoog het Ministerie van VWS om opheldering hebben gevraagd. Meerdere uitspraken van de Centrale Raad van Beroep hadden inmiddels bevestigd dat bijna 30% van de Nederlandse gemeenten bewust de wet hadden overtreden. Het ministerie bevestigde schriftelijk de resultaten van ons onderzoek. Sinds 2015 heeft 30% van de Nederlandse gemeenten beschikkingen afgegeven op basis van 'schoon en leefbaar huis', ook wel 'resultaatgericht beschikken' genoemd. De hulpvrager weet daardoor niet meer op hoeveel uur ondersteuning hij/zij recht heeft. Hierdoor is de rechtszekerheid van de hulpvrager niet gewaarborgd. En dat mag volgens de wet niet. Inmiddels heeft de gemeente Enschede vanaf 1 januari 2024 haar beleid aangepast en worden beschikkingen weer in uren uitgedrukt. 

Gevolgen 

Het Wmo-beleid heeft diepe voren getrokken. Acht jaar lang zijn mensen op onrechtmatige wijze gekort op hun rechtmatig toe te kennen uren ondersteuning. De huidige publieke opinie vraagt om ingrijpen wanneer de menselijke maat niet in ogenschouw wordt genomen. We moeten onze meest kwetsbare mensen niet langer meer richting bezwaar en beroep sturen. Ze hebben recht op een betrouwbare, rechtmatige en waardige behandeling.   

Adviserende rol

We moeten daarnaast bekennen dat het een verschrikkelijk moeilijke materie betreft. Dat vraagt heel veel inzet en daadkracht van met name adviesraden die gemeenten adviseren m.b.t. hun beleid in deze. Er samen uitkomen is beter dan een rechterlijk besluit! 

 

Over de auteur: Jan Veldhuizen is medeoprichter (2011) en voorzitter van het Diaconaal Platform Enschede.

 

Wilt u meer informatie?

Het Diaconaal Platform Enschede bevindt zich aan de Spelbergsweg 35, 7512 DX Enschede.

Inloopspreekuur:  elke dinsdag en woensdag van 09.00-12.00 uur  

Email                 : info@dp-enschede.nl

Telefoon            : 06-54964508                          

Website            : www-dp-enschede.nl